Urządzenia techniczne eksploatuje w swojej działalności ogromna liczba firm dużych i małych, produkcyjnych i usługowych. Przed przystąpieniem do eksploatacji niektórych z nich, należy uzyskać decyzję zezwalającą na ich użytkowanie z Urzędu Dozoru Technicznego.

Użytkowanie urządzeń technicznych (w rozumieniu ustawy o dozorze technicznym z dnia 21 grudnia 2000 r. (Dz.U. 2000 nr 122 poz. 1321) bez decyzji administracyjnej o dopuszczeniu do eksploatacji jest niezgodne z prawem. Urządzenia te, niewłaściwie eksploatowane lub konserwowane mogą stwarzać poważne zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi, ich mienia oraz dla środowiska. Wykaz urządzeń technicznych podlegających zgłoszeniu pod dozór techniczny znajduje się w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz.U. Nr 120, poz. 1021).

Należą do nich między innymi:

urządzenia ciśnieniowe, w których znajdują się ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym od tmosferycznego (w tym np. kotły parowe, szybkowary, niektóre zbiorniki stałe i przenośne, zbiorniki na gaz skroplony lub sprężony, wytwornice acetylenu, rozmaite rurociągi itd.) zbiorniki przeznaczone do magazynowania materiałów niebezpiecznych
maszyny służące do przemieszczania osób lub ładunków w ograniczonym zasięgu (wciągarki i wciągniki, suwnice, żurawie, wózki jezdniowe, układnice, dźwigniki – podnośniki, w tym systemy do parkowania samochodów, wyciągi towarowe, podesty ruchome, urządzenia dla osób niepełnosprawnych, schody i chodniki ruchome itd.)
dźwigi do transportu osób (np. tzw. windy) lub ładunków, oraz wiele innych.

Urządzenie podlegające dozorowi technicznemu należy zgłosić do najbliższego terytorialnie, jednego z 29 Oddziałów UDT. W razie wątpliwości można tam też uzyskać informacje, czy dane urządzenie rzeczywiście podlega dozorowi. Przed dopuszczeniem urządzenia do eksploatacji inspektor UDT przeprowadza badanie techniczne, sprawdzając przede wszystkim stan niezbędnych elementów bezpieczeństwa. Niestety zdarza się, że przedsiębiorcy użytkują urządzenia bez decyzji UDT o dopuszczeniu ich do eksploatacji. Dotyczy to w szczególności popularnych wózków jezdniowych (widłowych) czy podnośników stosowanych w warsztatach samochodowych. Brak sprawdzeń stanu bezpieczeństwa wraz z nie przeszkoloną obsługą lub niekompetentną konserwacją to prosta droga do nieszczęścia. W razie wypadku brak decyzji UDT o dopuszczeniu urządzenia do eksploatacji dodatkowo obciąża właściciela.

Ramka

Potrzeba utworzenia jednostek dozoru technicznego pojawiła się wraz z rewolucją przemysłową i ogromną liczbą poważnych wypadków oraz katastrof spowodowanych użytkowaniem kotłów parowych. Pierwsze organizacje dozoru technicznego powstały na terenach polskich już blisko sto lat temu (a w innych krajach jeszcze wcześniej). Ich celem była wówczas minimalizacja zagrożeń, jakie niosło ze sobą użytkowanie kotłów parowych. Z biegiem czasu obligatoryjnym dozorem technicznym objęto szereg innych urządzeń, nie tylko ciśnieniowych. Zadaniem, misją dozoru technicznego jest wspieranie właścicieli i użytkujących urządzenia techniczne w zapobieganiu nieszczęśliwym wypadkom.